“Καραβάν Σεράι”… πέρασε κιόλας ένας χρόνος!
Σαν σήμερα, 16 Νοεμβρίου 2019, ο Όμιλός μας πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία την πρώτη εκ των δύο παραστάσεων με τον τίτλο «Καραβάν Σεράι» στο Θέατρο Κολλεγίου Αθηνών – Κολλεγίου Ψυχικού.
Με αυτή την αφορμή, ζητήσαμε από πέντε συντελεστές της παράστασης να μοιραστούν μαζί μας τις προσωπικές τους σκέψεις και τα συναισθήματά τους γυρνώντας τη μνήμη τους ένα χρόνο πριν...
Δημήτρης Μπάκος / Καλλιτεχνική επιμέλεια – χοροδιδασκαλία
Το «Καραβάν Σεράι» θα μπορούσε να είναι το δικό μου προσωπικό ταξίδι σε εμπειρίες, αναμνήσεις, εικόνες και συναισθήματα που έχω βιώσει μέσα από την ενασχόλησή μου με τον παραδοσιακό χορό. Ο αναστοχασμός αυτός γέννησε την ιδέα μιας παράστασης που θα με έκανε να ζήσω ξανά όσα αναπολούσα από την πορεία μου ως χορευτής αλλά ταυτόχρονα θα μου έδινε την ευκαιρία να τα επικοινωνήσω πρωτίστως στους μαθητές μου και ύστερα στον κόσμο. Το καραβάνι είναι το μέσο για τον επαναπροσδιορισμό του «εμείς» και οι «άλλοι» στο πλαίσιο ενός πολιτισμικού μωσαϊκού που διαμορφώνεται από ετερόκλητα στοιχεία καθώς και ομοιότητες, από συγκρούσεις, αφομοιώσεις, συμπλέγματα σχέσεων στη Βαλκανική και τη Μεσόγειο.Το εγχείρημα αυτό δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί δίχως την υποστήριξη του Χορευτικού Ομίλου «Ειρήνη» με την αρωγή του προέδρου Ευστάθιου Ευσταθιάδη και του Δ.Σ. που ήταν πάντοτε στο πλευρό μου καθιστώντας εφικτά τα αδύνατα. Συνοδοιπόρος σε αυτήν την ιδέα ο αγαπημένος μαθητής, φίλος και πλέον συνεργάτης, Θάνος Κώτσης, συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργική διαδικασία με την επιστημονική του ιδιότητα ως λαογράφος. Είναι πράγματι μεγάλη χαρά και ικανοποίηση ο μαθητής να ξεπερνά τον δάσκαλο.Όλοι οι συντελεστές της παράστασης, οι μουσικοί, οι συνεργάτες και οι φίλοι γίναμε ένα! Μία μεγάλη ομάδα με κοινό σκοπό και πολύ ενθουσιασμό. Με τους περισσότερους μας συνδέει μία φιλία ετών έχοντας ζήσει πολλές δυνατές εμπειρίες σε ταξίδια, πρόβες και παραστάσεις και όσο ανατρέχω συνειδητοποιώ πως είναι δίπλα μου σε όλη τη μέχρι τώρα πορεία μου είτε ως χορευτή και δασκάλου είτε ως μουσικού. Δεν θα αναφερθώ ξεχωριστά σε κάποιον ώστε να μην αδικήσω κανέναν, άλλωστε γνωρίζετε καλά πως σας ευχαριστώ για όλα.Κλείνοντας, αν με ρωτούσαν τι είναι αυτό που θα μου μείνει από το Κάραβαν Σεράι, θα έλεγα με βεβαιότητα, οι πρόβες. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά και ευγνωμοσύνη από το να βλέπεις τους χορευτές-μαθητές σου να ενθουσιάζονται τόσο πολύ και να μπαίνουν σε ένα βαθύτερο επίπεδο συμμετοχής μελετώντας και ξεπερνώντας τελικά ο καθένας τον εαυτό του, μετέχοντας στην ιδέα σου. Το ίδιο και οι μουσικοί. Η χαρά στο πρόσωπό τους, και η ευχαρίστηση του να μελετούν και να παίζουν με γύρισαν πίσω στις πιο όμορφες αναμνήσεις. Την ώρα της παράστασης κοιτούσα τους μαθητές-χορευτές και τους μουσικούς γύρω μου και προσπαθούσα να ζήσω τη στιγμή, την ευτυχή συγκυρία να είναι όλοι αυτοί οι συντελεστές μαζί επί σκηνής. Έβλεπα όλον αυτόν τον ενθουσιασμό και την ενέργεια στα μάτια του κόσμου και έλεγα στον εαυτό μου: Δημήτρη, κοίταξε καλά αυτή την εικόνα, είναι κάτι που θα μείνει για πάντα.Το «Καραβάν Σεράι» είναι ένα διαρκές ταξίδι. Ένα ταξίδι σε τόπους πραγματικούς και φαντασιακούς που θα κρατήσει όσο και η επιθυμία μας να ταξιδεύουμε με μέσο τον χορό. Λοιπόν συνεχίζεται...
Θάνος Κώτσης / Λαογραφική επιμέλεια
Το «δικό μου» καραβάνι ξεκίνησε πριν δυο χρόνια, όταν μαζί με τον Δημήτρη θελήσαμε να δούμε την ελληνικότητα οικουμενικά, πέρα από διαπερατά ή αδιαπέραστα όρια, πέρα από σύνορα χωρικά ή συμβολικά. Άλλωστε, η τέχνη για την τέχνη, όπως και η επιστήμη για την επιστήμη, ποτέ δεν μου έλεγαν κάτι, καθώς για μένα ήταν πάντοτε κώδικες έκφρασης βαθύτερων σκέψεων και ιδεών. Βλέπω και ξαναβλέπω αποσπάσματα της παράστασης αυτής συχνά πυκνά, όχι για να εντοπίσω λάθη ή παραλείψεις, αυτό το άφησα πίσω μου απ’ την πρώτη μέρα ακόμη της παράστασης, καθώς η δική μου επιθυμία εκπληρώθηκε και με το παραπάνω. Ποια ήταν αυτή; Να αναδειχθεί πως η ετερότητα συντελεί στην αρμονία και όχι στην απορρύθμιση. Να φανεί, σε καιρούς περιχαράκωσης, ξενοφοβίας και εσωστρέφειας, πως ο πλούτος των κατά τόπους ελληνικών παραδόσεων, είναι απόρροια της μακράς συμπόρευσης των λαών της Μεσογείου. Βλέπω ξανά και ξανά το «τραίνο», το «χάνι», το «κέντρο πολιτισμού» στην τόσο ανοίκεια οικεία Ουγγαρία των εκτοπισμένων Ελλήνων του Εμφυλίου, αναστοχαζόμενος συνεχώς περί «παράδοσης» και «συγχρονίας», περί τέχνης και επιστήμης. Η σκηνή για μένα μετατρέπεται σε ιερό βωμό προσφοράς, όχι φτηνής διασκέδασης, αλλά ετερόκλητης ψυχαγωγίας προς τέρψιν και προβληματισμό. Συγκινημένος και χαρούμενος για την σύμπραξη με τον Δημήτρη, καθώς ως δάσκαλος μου αποτέλεσε για μένα σημαντικός συνδετικός κρίκος με την ποικιλομορφία του μουσικοχορευτικού νεοελληνικού πολιτισμού, πολλά χρόνια πριν τις σπουδές μου. Ευτυχής για τους χορευτές που είχαν την ευκαιρία να μάθουν διαδραστικά πέρα από βήματα και νότες. Δικαιωμένος ως προς εκείνους που σκέφτηκαν ή έδρασαν επικριτικά πριν δουν ή κατανοήσουν το «Καραβάν Σεράι». Άλλωστε, πετυχημένο είναι ένα έργο το οποίο γίνεται αφορμή για συζήτηση και διχογνωμιές, καθώς η αμφισβήτηση οδηγεί στην γνώση και την κατανόηση. Παρ’ ότι χαμένος πολλές φορές στους μνημονικούς τόπους που παρήλθαν, το Καραβάν Σεράι δεν είναι για μένα απλά μια ανάμνηση που πέρασε και πάει, καθώς στιγμάτισε το παρόν και το μέλλον των επόμενων προσπαθειών μας.
Γιάννης Παυλόπουλος / Μουσική επιμέλεια
«Καλημέρα αγόρι» ή «καλημέρα αγάπη» είναι συνήθως η προσφώνηση που ξεκινούν οι περισσότερες πρωινές διαδικτυακές συζητήσεις με τον Μπάκο... έτσι και τότε, μόνο που το «καλημέρα του» συνοδεύτηκε με το «να σου στείλω ένα κομμάτι να το δεις και να μου πεις για το Καραβαν με το Ειρήνη;»..κι έτσι, κάπως, ξεκίνησε...η Ουγγαρία ήταν η πρώτη που μπήκε στο παιχνίδι...μετά ήρθαν και τα υπόλοιπα...το βιολί βγήκε από τη θήκη με διαφορετική διάθεση...ξεκίνησα να δοκιμάζω και να ζυγίζω δοξάρια για κάτι , όχι που δεν ήξερα να κάνω αλλά για κάτι που είχα πολλά χρόνια να κάνω...και βρεθήκαμε όλοι μαζί στην πρόβα...και είχα άγχος...πάντα έχω αλλά τώρα διαφορετικό...το δοκιμάσαμε..μία πετύχαινε, δύο όχι....ξανά...και θυμήθηκα τον Γιώργο τον Γευγελή που κάποια στιγμή πριν από πολλά χρόνια μου είχε πει ένα ξημέρωμα: «να έχεις δίπλα σου πάντα καλύτερους μουσικούς από σένα»...και προκάλεσε τελικά ο ένας τον άλλον...και το ταξιδέψαμε..το απολαύσαμε...με τα παιδιά να προσπαθούν και να ιδρώνουν στα «βήματα» και εμάς να ιδρώνουμε πάνω στα όργανα αλλά όλα με χαμόγελο...με τον Δημήτρη να έχει άγχος...με τον Χαρίτωνα που κάποτε ήταν απλά φίλος, τώρα να είναι φίλος και Δάσκαλος και κάθε τί που σου λέει να μετρά γιατί είναι ένα σύνολο αυτό όλο: η μουσική και ο χορός...και ευχαριστηθήκαμε τις πρόβες...και απολαύσαμε και την παράσταση...Δεν ξέρω εάν η μουσική τελικά έχει σύνορα...δεν ξέρω εάν πρέπει να έχει ή όχι...γιατί και ο άνθρωπος βάζει σύνορα...αλλά και αυτός τα βγάζει...και η μουσική είναι δημιούργημά του..ή δεν είναι μόνο δικό του; Aυτό που ξέρω σίγουρα, είναι πως δεν πρέπει να έχει σύνορα η «πρόκληση» και η δημιουργία...Αυτό που ξέρω σίγουρα, είναι πως βγήκα από την παράσταση και μου είπε ένα αγαπημένο μου πρόσωπο «Δεν ήσουνα εσύ»...Αυτό ακριβώς ήθελα, να μην είμαι εγώ...ή μάλλον να είμαι εγώ αλλά όχι ο «ένας» εγώ...Ήταν πολύ όμορφο αυτό το «ταξίδι»...να το ξανακάνουμε!
Κατερίνα Βογιατζιδάκη / Επιμέλεια – χοροδιδασκαλία κρητικών χορών
Κάθε τι που γεννιέται στη ζωή, όταν περιβάλλεται με αγάπη μόνο όμορφα συναισθήματα μπορεί να σου δημιουργήσει... Ακόμα κι όταν πρόκειται για μια χορευτική παράσταση. Γιατί παιδί σου είναι κι αυτό! Κόπιασες να το συλλάβεις. Κόπιασες να το διαμορφώσεις. Να του δώσεις σάρκα και οστά και εντέλει να το δεις ν' ανθίζει γεμίζοντάς σε μ' αυτήν την αίσθηση της πληρότητας και της δύναμης που σε κάνει να μοιράζεσαι στιγμές και να συνεχίζεις... Ό,τι κι αν συμβεί!
Γιατί όπως μου είχε πει κάποτε κι ένας φίλος: «Την αλυσίδα της ζωής δυό κρίκοι τη βαστούνε, οι αναμνήσεις κι οι χαρές που καρτερώ να 'ρθούνε!»
Χαρίτων Χαριτωνίδης / Χοροδιδασκαλία βαλκανικών χορών
Καλούμαι να μετατρέψω μνήμες σε λέξεις... Θα προτιμούσα να τις χορέψω, αλλά λείπει ένα χέρι να κρατήσω και να κρατηθώ. Λείπουν τα χέρια, οι ανάσες, ο ιδρώτας, το «μαζί» κάθε σύγχρονου «χορευτικού καραβανιού» της πόλης, που ταξιδεύει σε τόπους και (κυρίως) τρόπους, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο οικείους. Πριν έναν χρόνο, πριν την περίοδο της «χοροαπαγόρευσης», είχα την τύχη και την τιμή όχι μόνο να συνταξιδέψω με την ΟΜΑΔΑ του «ΕΙΡΗΝΗ», αλλά και να μεσολαβήσω στη γνωριμία των μελών της με χορευτικές παραδόσεις της Βουλγαρίας, της Σερβίας και της Ουγγαρίας. Δύσκολα τα μαθήματα «ξένων γλωσσών», μα πολύ γοητευτικά! Έχεις να παλέψεις με άγνωστες λέξεις, με ξενικές προφορές... Και στο τέλος της ημέρας, ανακαλύπτεις την ομορφιά στην ουσία, που βρίσκεται στην επικοινωνία, την αλληλεπίδραση, στη διαρκή αναζήτηση, στο ταξίδι. Οι μουσικοχορευτικές αναφορές σε ζωές άλλων έγιναν κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Και επί σκηνής, δεν παρουσιάστηκαν στιγμιότυπα από τη ζωή των άλλων, αλλά από τη δική μας ζωή! Τι πολυτιμότερο από μια τέτοια χορευτική συμβίωση, από την ανεξίτηλη ΧΑΡΑ του συν-χορεύειν! Αγαπημένη Ομάδα του «ΕΙΡΗΝΗ», σε ευχαριστώ πολύ για αυτό το κάλεσμα!
[Φωτογραφίες: Ανδρέας Ατζάμπος]